Ηλιακό έγκαυμα: Προστατεύστε το δέρμα σας όλο τον χρόνο

Τι είναι το ηλιακό έγκαυμα

Το ηλιακό έγκαυμα είναι φλεγμονώδες, επώδυνο δέρμα που είναι ζεστό στην αφή. Συχνά εμφανίζεται μετά από λίγες ώρες παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο.

Μπορείτε να ανακουφιστείτε από τα ηλιακά εγκαύματα με απλά μέτρα αυτοφροντίδας, όπως η λήψη αναλγητικών και κάνοντας ενέργειες ψύξης του δέρματος. Αλλά μπορεί να χρειαστούν μέρες για να εξαφανιστούν.

Η πρόληψη των ηλιακών εγκαυμάτων, με χρήση αντηλιακού ή άλλων μέσων προστασίας του δέρματος, πρέπει να γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, κάθε φορά που βρίσκεστε σε εξωτερικό χώρο, ακόμα και σε δροσερές ή συννεφιασμένες μέρες.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα του ηλιακού εγκαύματος μπορεί να περιλαμβάνουν:

• • Φλεγμονώδες δέρμα, το οποίο φαίνεται ροζ ή κόκκινο.
  • Δέρμα που αισθάνεστε ζεστό ή είναι ζεστό στην αφή.
  • Πόνος, ευαισθησία και κνησμός.
  • Οίδημα.
  • Μικρές, γεμάτες υγρό φουσκάλες, οι οποίες μπορεί να σπάσουν.
  • Πονοκέφαλος, πυρετός, ναυτία και κόπωση, εάν το ηλιακό έγκαυμα είναι σοβαρό.
  • Μάτια που πονάνε ή είναι «τραχιά».

Οποιοδήποτε εκτεθειμένο μέρος του σώματος – συμπεριλαμβανομένων των λοβών των αυτιών, του τριχωτού της κεφαλής και των χειλιών – μπορεί να καεί. Ακόμη και καλυμμένες περιοχές μπορεί να καούν εάν, για παράδειγμα, τα ρούχα έχουν μια χαλαρή ύφανση που επιτρέπει στο υπεριώδες φως (UV) να περάσει.

Τα μάτια, τα οποία είναι εξαιρετικά ευαίσθητα στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου, μπορούν επίσης να καούν.

Τα συμπτώματα του ηλιακού εγκαύματος εμφανίζονται, συχνά, μέσα σε λίγες ώρες μετά την έκθεση στον ήλιο.

Μέσα σε λίγες μέρες, το σώμα μπορεί να αρχίσει να αυτοθεραπεύεται, ξεφλουδίζοντας το ανώτερο στρώμα του κατεστραμμένου δέρματος.

Ένα σοβαρότερο ηλιακό έγκαυμα μπορεί να χρειαστεί αρκετές ημέρες για να επουλωθεί. Οποιεσδήποτε παρατεταμένες αλλαγές στο χρώμα του δέρματος συνήθως υποχωρούν με τον καιρό.

Πότε να δείτε γιατρό

Επισκεφθείτε τον γιατρό σας εάν:

• • Δημιουργήθηκαν μεγάλες φουσκάλες.
  • Δημιουργήθηκαν φουσκάλες στο πρόσωπο, τα χέρια ή τα γεννητικά όργανα.
  • Εμφανίζεται σοβαρό οίδημα της πληγείσας περιοχής.
  • Εμφάνιση ενδείξεων μόλυνσης, όπως φουσκάλες με πύον ή ραβδώσεις.
  • Αισθανθείτε επιδείνωση του πόνου, πονοκέφαλο, σύγχυση, ναυτία, πυρετό ή ρίγη.
  • Επιδεινώνεστε παρά τη φροντίδα στο σπίτι.
  • Έχετε πόνο στα μάτια ή αλλαγές στην όραση.

Ζητήστε άμεση ιατρική φροντίδα εάν έχετε καεί από τον ήλιο και αντιμετωπίζετε:

• • Πυρετό πάνω από 39^οC, με έμετο.
  • Σύγχυση.
  • Κάποια λοίμωξη.
  • Αφυδάτωση.
  • Κρύο δέρμα, ζάλη ή λιποθυμία.

Αιτίες ηλιακού εγκαύματος

Το ηλιακό έγκαυμα προκαλείται από την υπερβολική έκθεση στο υπεριώδες φως (UV). Η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να προέρχεται από τον ήλιο ή τεχνητές πηγές, όπως λάμπες UV  και σολάριουμ. Η UVA είναι το μήκος κύματος του φωτός που μπορεί να διεισδύσει στα βαθιά στρώματα του δέρματος και να οδηγήσει σε βλάβη του δέρματος με την πάροδο του χρόνου.

Η UVB είναι το μήκος κύματος του φωτός που διεισδύει στο δέρμα πιο επιφανειακά και προκαλεί ηλιακά εγκαύματα.

Η υπεριώδης ακτινοβολία καταστρέφει τα κύτταρα του δέρματος. Το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά, αυξάνοντας τη ροή του αίματος στις πληγείσες περιοχές, γεγονός που προκαλεί το φλεγμονώδες δέρμα (ερύθημα), γνωστό ως ηλιακό έγκαυμα.

Μπορεί να πάθετε ηλιακό έγκαυμα ακόμα και σε δροσερές ή συννεφιασμένες μέρες. Επιφάνειες όπως το χιόνι, η άμμος και το νερό μπορούν, επίσης, να αντανακλούν τις ακτίνες UV και να κάψουν το δέρμα.

Παράγοντες κινδύνου

Οι παράγοντες αυξημένου κινδύνου για ηλιακά εγκαύματα περιλαμβάνουν:

• • Το έντονα λευκό δέρμα.
  • Ιστορικό ηλιακού εγκαύματος.
  • Διαμονή ή διακοπές σε μέρος ηλιόλουστο, ζεστό ή σε μεγάλο υψόμετρο.
  • Εργασία σε εξωτερικούς χώρους.
  • Κολύμπι ή αν ψεκάζετε το δέρμα σας με νερό ή παιδικό λάδι, καθώς το υγρό δέρμα τείνει να ‘καίγεται’ περισσότερο από το ξηρό δέρμα.
  • Συνδιασμός υπαίθριας αναψυχής και κατανάλωσης αλκοόλ.
  • Τακτική έκθεση απροστάτευτου δέρματος σε υπεριώδη ακτινοβολία από το ηλιακό φως ή τεχνητές πηγές, όπως σολάριουμ.
  • Λήψη φαρμάκου που προκαλεί φωτοευαισθητοποίηση.

Επιπλοκές

Η επαναλαμβανόμενη έκθεση στον έντονο ήλιο για μεγάλα διαστήματα, που οδηγεί σε ηλιακό έγκαυμα, αυξάνει τον κίνδυνο για άλλες δερματικές βλάβες και ορισμένες ασθένειες. Σε αυτές  περιλαμβάνονται η πρόωρη γήρανση του δέρματος (φωτογήρανση), οι προκαρκινικές δερματικές βλάβες και ο καρκίνος του δέρματος:

Πρόωρη γήρανση του δέρματός σας

Η έκθεση στον ήλιο και τα επαναλαμβανόμενα ηλιακά εγκαύματα επιταχύνουν τη διαδικασία γήρανσης του δέρματος.

Οι αλλαγές του δέρματος που προκαλούνται από το υπεριώδες φως ονομάζονται φωτογήρανση. Τα αποτελέσματα της φωτογήρανσης περιλαμβάνουν:

• • Εξασθένηση των συνδετικών ιστών, που μειώνει τη δύναμη και την ελαστικότητα του δέρματος.
  • Βαθιές ρυτίδες.
  • Ξηρό, τραχύ δέρμα.
  • Λεπτές κόκκινες φλέβες στα μάγουλα, τη μύτη και τα αυτιά.
  • Πανάδες, κυρίως στο πρόσωπο και στους ώμους.
  • Σκούρες ή αποχρωματισμένες κηλίδες (κηλίδες) στο πρόσωπο, το πίσω μέρος των χεριών, των χεριών, του στήθους και του άνω μέρους της πλάτης.

Προκαρκινικές δερματικές βλάβες

Οι προκαρκινικές βλάβες του δέρματος είναι τραχιές, φολιδωτές κηλίδες σε περιοχές που έχουν καταστραφεί από τον ήλιο. Εντοπίζονται συχνά στις εκτεθειμένες στον ήλιο περιοχές του κεφαλιού, του προσώπου, του λαιμού και των χεριών ανθρώπων των οποίων το δέρμα καίγεται εύκολα στον ήλιο.

Αυτές οι κηλίδες μπορούν να εξελιχθούν σε καρκίνο του δέρματος. Ονομάζονται επίσης ακτινικές κερατώσεις και ηλιακές κερατώσεις.

Καρκίνος του Δέρματος

Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο, ακόμη και χωρίς να προκληθούν ηλιακά εγκαύματα, αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος, όπως το μελάνωμα. Μπορεί να βλάψει το DNA των κυττάρων του δέρματος.

Τα ηλιακά εγκαύματα στην παιδική και εφηβική ηλικία μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο μελανώματος σε μεγαλύτερη ηλικία.

Ο καρκίνος του δέρματος αναπτύσσεται κυρίως σε περιοχές του σώματος που εκτίθενται περισσότερο στο ηλιακό φως, συμπεριλαμβανομένου του τριχωτού της κεφαλής, του προσώπου, των χειλιών, των αυτιών, του λαιμού, του στήθους, των χεριών, των ποδιών και της πλάτης.

Ορισμένοι τύποι καρκίνου του δέρματος εμφανίζονται ως μια μικρή πληγή που αιμορραγεί εύκολα, επουλώνεται και μετά ανοίγει ξανά. Με το μελάνωμα, ένας υπάρχων σπίλος μπορεί να αλλάξει ή μπορεί να αναπτυχθεί ένας νέος, με ύποπτη εμφάνιση.

Επισκεφθείτε ιατρό εάν παρατηρήσετε:

• • Μια νέα αλλοίωση του δέρματος, σε μορφή σπίλου.
  • Μια ενοχλητική αλλαγή στο δέρμα σας.
  • Αλλαγή στην εμφάνιση ή την υφή ενός σπίλου (κρεατοελιά).
  • Πληγή που δεν επουλώνεται.

Βλάβη στα μάτια

Η υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία βλάπτει τον κερατοειδή.

Η βλάβη του φακού από τον ήλιο μπορεί να οδηγήσει σε θόλωση (καταρράκτης). Τα μάτια που έχουν καεί από τον ήλιο μπορεί να τα αισθάνεστε οδυνηρά ή ‘τραχιά’. Το ηλιακό έγκαυμα του κερατοειδούς ονομάζεται επίσης φωτοκερατίτιδα. Αυτός ο τύπος ζημιάς μπορεί να προκληθεί από τον ήλιο, τη χρήση μηχανημάτων συγκόλλησης, τους λαμπτήρες μαυρίσματος και τους σπασμένους λαμπτήρες ατμού υδραργύρου.

Πρόληψη

Χρησιμοποιήστε αυτές τις μεθόδους για να αποφύγετε το ηλιακό έγκαυμα, ακόμη και σε μέρες  δροσερές ή συννεφιασμένες. Η έκθεση στον ήλιο τις συννεφιασμένες μέρες μειώνεται κατά περίπου 20%. Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί γύρω από το νερό, το χιόνι, το σκυρόδεμα και την άμμο γιατί αντανακλούν τις ακτίνες του ήλιου. Επιπλέον, το υπεριώδες φως είναι πιο έντονο σε μεγάλα υψόμετρα.

• • Αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο μεταξύ 11 π.μ. και 4 μ.μ. Οι ακτίνες του ήλιου είναι πιο δυνατές αυτές τις ώρες, οπότε προσπαθήστε να προγραμματίσετε τις υπαίθριες δραστηριότητες για άλλες ώρες. Εάν δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό, περιορίστε τον χρόνο που βρίσκεστε στον ήλιο. Αναζητήστε σκιά όταν είναι δυνατόν.

• • Αποφύγετε το μαύρισμα και τα σολάριουμ. Το μαύρισμα δεν μειώνει τον κίνδυνο ηλιακού εγκαύματος. Εάν χρησιμοποιείτε προϊόν αυτομαυρίσματος για να δείχνετε μαυρισμένοι, εφαρμόστε και ένα αντηλιακό πριν βγείτε σε εξωτερικούς χώρους.

• • • Χρησιμοποιείτε αντηλιακό συχνά και γενναιόδωρα. Χρησιμοποιήστε αδιάβροχο, ευρέως φάσματος βάλσαμο για τα χείλη και αντηλιακό με δείκτη SPF τουλάχιστον 30, ακόμη και τις συννεφιασμένες μέρες. Τα προϊόντα ευρέος φάσματος προσφέρουν προστασία από τις υπεριώδεις ακτίνες Α (UVA) και τις υπεριώδεις ακτίνες Β (UVB). Ο δείκτης SPF 30 μπλοκάρει το 97% των ακτίνων UVB. Κανένα αντηλιακό δεν μπορεί να εμποδίσει το 100% των ακτίνων UVB του ήλιου. Περίπου 30 λεπτά πριν βγείτε σε εξωτερικούς χώρους, απλώστε γενναιόδωρα το αντηλιακό σας σε καθαρό, στεγνό δέρμα. Χρησιμοποιήστε επαρκή ποσότητα αντηλιακού, για να καλύψετε όλες τις επιφάνειες του εκτεθειμένου δέρματος, εκτός από τα βλέφαρα. Εάν χρησιμοποιείτε αντηλιακό σπρέι, ψεκάστε το στα χέρια σας και στη συνέχεια τρίψτε το στο δέρμα. Αυτό βοηθά στην αποφυγή εισπνοής του προϊόντος. Εάν χρησιμοποιείτε ένα προϊόν που περιέχει φυσικούς αναστολείς (οξείδιο του τιτανίου, οξείδιο του ψευδαργύρου), εφαρμόστε το πάνω από οποιοδήποτε άλλο προϊόν φοράτε — εκτός από το εντομοαπωθητικό. Το εντομοαπωθητικό εφαρμόζεται τελευταίο. Οι φυσικοί αναστολείς παρέχουν την πιο αποτελεσματική προστασία για το ευαίσθητο δέρμα. Εφαρμόστε αντηλιακό κάθε δύο ώρες — ή πιο συχνά εάν κολυμπάτε ή ιδρώνετε. Εάν φοράτε μακιγιάζ και θέλετε να εφαρμόσετε ξανά το αντηλιακό σας, χωρίς να ξανακάνετε ολόκληρο το πρόσωπό σας, μια επιλογή είναι να χρησιμοποιήσετε μια πούδρα με SPF πάνω από το μακιγιάζ.Ελέγξτε τις ετικέτες των αντηλιακών για οδηγίες σχετικά με την αποθήκευση και τις ημερομηνίες λήξης. Πετάξτε το αντηλιακό εάν είναι ληγμένο.

• • Προστατέψτε τα μωρά και τα νήπια. Προστατέψτε τα μωρά και τα νήπια με καπέλα με γείσο και ελαφριά ρούχα που καλύπτουν τα χέρια και τα πόδια. Διατηρήστε τα δροσερά, ενυδατωμένα και μακριά από το άμεσο ηλιακό φως.
    Εάν δεν υπάρχουν διαθέσιμα κατάλληλα ρούχα και σκιά, τα αντηλιακά που περιέχουν οξείδιο ψευδαργύρου ή διοξείδιο του τιτανίου είναι η επόμενη καλύτερη επιλογή.

• • Κάλυψη. Όταν είστε έξω, εκτός από το αντηλιακό, άλλα αντικείμενα όπως ομπρέλες ή καπέλα με φαρδύ γείσο μπορούν να προσφέρουν προστασία. Τα σκούρα ρούχα με στενή ύφανση προσφέρουν περισσότερη προστασία. Σκεφτείτε να χρησιμοποιήσετε εξοπλισμό εξωτερικού χώρου ειδικά σχεδιασμένο για να παρέχει αντηλιακή προστασία.
    Ελέγξτε την ετικέτα για τον παράγοντα υπεριώδους προστασίας (UPF), ο οποίος λέει πόσο καλά ένα ύφασμα εμποδίζει το ηλιακό φως. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός UPF, τόσο το καλύτερο.

• • Να φοράτε γυαλιά ηλίου όταν βρίσκεστε σε εξωτερικό χώρο. Επιλέξτε γυαλιά ηλίου με προστασία UVA και UVB. Όταν αγοράζετε καινούργια γυαλιά, ελέγχετε τη βαθμολογία UV στην ετικέτα. Οι πιο σκούροι φακοί δεν σημαίνουν πάντα καλύτερη προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία. Βοηθά επίσης να φοράτε γυαλιά ηλίου που εφαρμόζουν καλά στο πρόσωπό σας ή έχουν σκελετό.

• • Να είστε ενήμεροι για τα φάρμακα και τα καλλυντικά που προκαλούν φωτοευαισθησία. Ορισμένα κοινά συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα μπορούν να κάνουν το δέρμα πιο ευαίσθητο στο ηλιακό φως. Παραδείγματα περιλαμβάνουν αντιβιοτικά, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα όπως η ιβουπροφαίνη (Advil, Motrin IB κ.α.) και φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερόλη. Μιλήστε με τον φαρμακοποιό ή τον γιατρό σας σχετικά με τις παρενέργειες των φαρμάκων που παίρνετε. Τα καλλυντικά που περιέχουν άλφα-υδροξυοξέα αυξάνουν επίσης την ευαισθησία στον ήλιο.